Przejdź do zawartości

Flaga III Rzeszy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Flaga III Rzeszy
Hakenkreuzfahne
Flaga III Rzeszy
Informacje
W użyciu

1935–1945

Proporcje

3:5

Wprowadzona

1935

Opis flagi

Płat koloru czerwonego, z białym kołem z wpisaną w nie swastyką.

Projektant

Friedrich Krohn; Adolf Hitler

Multimedia w Wikimedia Commons

Flaga III Rzeszy (niem. Hakenkreuzfahne – „flaga ze swastyką”, dosłownie „flaga z haczykowatym krzyżem”) – flaga państwowa nazistowskich Niemiec (1933–1945). Od 14 marca 1933 do 15 września 1935 w użyciu były dwie flagi: flaga identyczna z flagą Związku Północnoniemieckiego i Cesarstwa Niemieckiego oraz flaga Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP). Druga flaga stała się na mocy ustaw norymberskich z 1935 roku jedyną oficjalną flagą państwa i pozostawała nią do 23 maja 1945 roku[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po przejęciu władzy w Niemczech przez NSDAP zakazano używania symboli narodowych Republiki Weimarskiej, w tym czarno-czerwono-złotej flagi państwowej. Dekretem prezydenta Paula von Hindenburga z 12 marca 1933 roku przywrócono czarno-biało-czerwoną flagę Związku Północnoniemieckiego i Cesarstwa Niemieckiego sprzed 1918 roku i ustanowiono tę flagę oraz flagę partii nazistowskiej jako dwie flagi państwowe III Rzeszy, które należało odtąd wywieszać razem obok siebie[2]. W rzeczywistości nowe flagi zostały oficjalnie wprowadzone dopiero 14 marca 1933 roku, choć formalnie ich użycie mogło rozpocząć się wcześniej[1]. Wzór flagi nazistowskiej został wprowadzony przez Adolfa Hitlera jako flaga partyjna latem 1920 roku. Był to prostokątny płat tkaniny koloru czerwonego o stosunku boków 3:5, z białym kołem z wpisaną w nie czarną swastyką. Rewers flagi używanej na lądzie był taki sam jak awers, tzn. swastyka po obu stronach miała ramiona skierowane w prawo, natomiast na fladze używanej na morzu swastyka znajdująca się na rewersie była była lustrzanie odwrócona, czyli miała ramiona skierowane w lewo[3]. Początkowo (w latach 1933–1935) na lądzie w użyciu była flaga identyczna z flagą partii, z kołem umieszczonym pośrodku czerwonego pola, podczas gdy na morzu używano flagi z kołem przesuniętym w stronę drzewca.

Flagi używane w latach 1933-1935
3:5 Wersja historyczna, obecnie niestosowana
Pierwsza flaga państwowa III Rzeszy (1933–1935), odpowiadająca fladze Związku Północnoniemieckiego (1867–1871) i Cesarstwa Niemieckiego (1871–1918).
3:5 Wersja historyczna, obecnie niestosowana
Flaga NSDAP (1920–1945). Wywieszana była również jako flaga państwowa od 1933 do 1935 r. łącznie z flagą czarno-biało-czerwoną. Na tej fladze swastyka jest wyśrodkowana, co odróżnia ją nieco od flagi państwowej używanej po 1935 r., na której swastyka jest przesunięta w lewo.
Ilustracja przedstawiająca antyhitlerowskich demonstrantów atakujących „Bremen” zadokowany w porcie w Nowym Jorku, Stany Zjednoczone, 26 lipca 1935 r.

Ta druga wersja stała się od 15 września 1935 roku na mocy tzw. ustaw norymberskich[4] jedyną oficjalną flagą państwa niemieckiego[5]. Zmiana ta była reakcją na szeroko opisywany przez niemiecką prasę incydent, który miał miejsce w Nowym Jorku 26 lipca 1935 roku, gdzie grupa uczestników antynazistowskiej demonstracji wtargnęła na pokład niemieckiego statku pasażerskiego „Bremen” na krótko przed jego odpłynięciem i zerwała z masztu nazistowską flagę ze swastyką. Zgodnie z obowiązującym w latach 1933–1935 prawem, na niemieckich statkach handlowych należało wywieszać dwie bandery: czarno-biało-czerwoną – na rufie statku, oraz ze swastyką – na głównym maszcie, w miejscu flag sygnałowych. Ponieważ zerwano banderę ze swastyką, a bandera czarno-biało-czerwona pozostała nienaruszona, strona amerykańska odmówiła wszczęcia postępowania karnego przeciwko sprawcom, argumentując, że nie została znieważona flaga państwowa, a jedynie symbol partii politycznej. Zdarzenie to, wydawać by się mogło bez większego znaczenia, stało się impulsem do uchwalenia przez Reichstag na wyjazdowej sesji w Norymberdze, obok ustaw „O obywatelstwie Rzeszy” oraz „O ochronie krwi niemieckiej i niemieckiej czci”, również ustawy „O barwach i fladze Rzeszy”, uznającej flagę ze swastyką za jedyną flagę narodową Niemiec[6]. Ówczesny przewodniczący Reichstagu, Hermann Göring, uzasadniał zniesienie czarno-biało-czerwonej flagi koniecznością „uniemożliwienia reakcjonistom zdegradowania flagi ze swastyką do rangi jedynie partyjnego proporczyka”[7].

8 maja 1945 r. podpisano akt bezwarunkowej kapitulacji niemieckich sił zbrojnych, co oznaczało koniec II wojny światowej w Europie, 23 maja 1945 r. ostatecznie zakończono państwowy byt Rzeszy Wielkoniemieckiej i aresztowano jej ostatni rząd kierowany przez admirała Karla Donitza, a ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Francja zakazały wszelkiego rodzaju flag nazistowskich we wszystkich czterech strefach okupacyjnych. Niemieckie statki handlowe przejściowo używały jako bandery flagi "C" z Międzynarodowego Kodu Sygnałowego z wyciętym z prawej strony trójkątem równoramiennym, która była w barwach narodowych trzech z czterech zwycięskich mocarstw[8].

W 1949 r. oba nowo powstałe państwa niemieckie: Republika Federalna Niemiec i Niemiecka Republika Demokratyczna przyjęły czarno-czerwono-złotą flagę, która była używana w pierwszej połowie XIX wieku jako flaga Związku Niemieckiego i symbol rewolucji marcowej (1848), a w latach 1919–1933 jako flaga Republiki Weimarskiej (NRD dodała herb państwowy na środku flagi w 1959 roku)[9].

Symbolika

[edytuj | edytuj kod]

Adolf Hitler wskazał w książce Mein Kampf, że źródłem kolorystyki użytej we fladze NSDAP są barwy flagi Cesarstwa Niemieckiego (a wcześniej także Związku Północnoniemieckiego). Wykorzystanie tych barw symbolizowało odcięcie się od demokratycznej Republiki Weimarskiej, używającej czarno-czerwono-złotej flagi. Czerwone tło nawiązywało także do socjalistycznego czerwonego sztandaru, ze względu na (narodowo)socjalistyczne idee NSDAP, a jednocześnie nowa flaga miała stanowić przeciwwagę dla wyrazistej socjalistycznej symboliki. Biały kolor koła oznaczał nacjonalizm. Swastyka została zaczerpnięta od Towarzystwa Thule, tajnej niemieckiej organizacji rasistowskiej i okultystycznej. Miała ona oznaczać „walkę o zwycięstwo rasy aryjskiej”. Flagę zaprojektował Friedrich Krohn, przy czym kierunek ramion swastyki wybrał Hitler; projekt Krohna był bardzo podobny do koncepcji Hitlera[10].

Bandera wojenna III Rzeszy (niem. Reichskriegsflagge), wprowadzona w 1935 roku, z niewielkimi zmianami w 1938 roku, miała zbliżoną symbolikę, wyróżniającą się dodatkowo czarno-białym krzyżem skandynawskim oraz znajdującym się w górnym lewym rogu krzyżem żelaznym.

Inne flagi III Rzeszy

[edytuj | edytuj kod]
Flaga Lata obowiązywania Flaga Lata obowiązywania
1933-1945 Bandera handlowa (podnoszona na głównym maszcie), proporzec dziobowy Reichsmarine i Kriegsmarine 1933-1935 (de facto do 1934) Sztandar Prezydenta III Rzeszy
1933-1935 Bandera handlowa (podnoszona na rufie) 1934-1945 Sztandar osobisty Adolfa Hitlera
1933-1935 Bandera wojenna Reichsmarine i Kriegsmarine 1933-1935 Flaga Ministra Reichswehry
1935-1938 Bandera wojenna Kriegsmarine 1935 Flaga Ministra Wojny i Naczelnego Dowódcy Wehrmachtu
1938-1945 Bandera wojenna Kriegsmarine 1935-1938 Flaga Ministra Wojny i Naczelnego Dowódcy Wehrmachtu
1933-1935 Flaga służby państwowej 1936-1945 Flaga Ordnungspolizei
1935-1945 Flaga służby państwowej 1926-1945 Flaga Hitlerjugend

Wpływ na inne flagi

[edytuj | edytuj kod]

Flaga III Rzeszy posłużyła jako wzór dla wielu flag organizacji nacjonalistycznych od czasów III Rzeszy po współczesne. Poniżej znajdują się niektóre z nich.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Third Reich 1933-1945 (Germany). Flags used 11 March 1933 – 15 September 1935. [w:] Flags of the World [on-line]. CRW Flags, 2013-11-20. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  2. ↑ Erlaß des Reichspräsidenten über die vorläufige Regelung der Flaggenhissung vom 12. März 1933
  3. ↑ Centred vs. Offset Disc and Swastika 1933-1945 (Germany) [online], crwflags.com [dostęp 2024-06-25].
  4. ↑ Reichsflaggengesetz vom 15. September 1935 – Eines der drei "Nürnberger Gesetze"
  5. ↑ Centred vs. Offset Disc and Swastika 1933-1945 (Germany). [w:] Flags of the World [on-line]. CRW Flags, 2013-12-02. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).
  6. ↑ Brian Leigh Davis: Flags & standards of the Third Reich, Macdonald & Jane's, London 1975, ISBN 0-356-04879-9
  7. ↑ Redetext in: Völkischer Beobachter Nr. 260 vom 17. September 1935.
  8. ↑ Occupied Germany 1945-1949 [online], crwflags.com [dostęp 2024-06-25].
  9. ↑ German Democratic Republic 1949-1990 (Germany) [online], crwflags.com [dostęp 2024-06-25].
  10. ↑ Origins of the Swastika Flag (Third Reich, Germany). [w:] Flags of the World [on-line]. CRW Flags, 2013-01-03. [dostęp 2016-02-23]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Nazizm
Podstawy
Władza
Historia
Partie polityczne
Postacie
Policja i wojsko
Zrzeszenia społeczne
Ideologia i rasizm
Powiązania

Flagi państw Europy
Państwa niepodległe
Terytoria zależne
Państwa nieuznawane
na arenie międzynarodowej
Inne podmioty prawa międzynarodowego
Podmioty międzynarodowe

  1. ↑ Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 UE i 26 z 30 NATO, w tym Polskę.
  2. ↑ Mołdawska Republika Naddniestrza nie jest uznawana przez żadne państwo
  3. ↑ Zakon stanowi suwerenny podmiot prawa międzynarodowego
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Flaga_III_Rzeszy&oldid=74635424”